Wiek przedszkolny to czas intensywnego rozwoju umysłowo-fizycznego, gdy dzieciom potrzebne jest odpowiednio zbilansowane, urozmaicone pożywienie. W żywieniu, a zwłaszcza w żywieniu dzieci, należy pamiętać, że w organizmie zachodzą procesy przemiany materii i energii, dla których przebiegu konieczne jest dostarczanie pożywienia. Składniki pokarmowe pochodzące z pożywienia stanowią:
- źródło energii do pracy narządów wewnętrznych oraz mięśni – węglowodany i tłuszcze,
- materiał budulcowy dla tkanek – białko oraz składniki mineralne: wapń i żelazo,
- regulatory warunkujące prawidłowe funkcjonowanie ustroju człowieka – składniki mineralne, witaminy oraz woda.
Zdrowe żywienie dzieci, to temat, który ciągle zyskuje na znaczeniu. Odsetek dzieci z nadwagą i otyłością z roku na rok wzrasta. Stoi za tym wiele czynników, jednak nie ma wątpliwości co do tego, że dzieci, które mają ukształtowane zdrowe nawyki żywieniowe są w mniejszym stopniu narażone na rozwój nadmiernej masy ciała. Niedobór niezbędnych składników odżywczych między 3. i 6. rokiem życia może prowadzić do gorszego rozwoju układu kostnego, niedokrwistości lub innych wad w rozwoju fizycznym i psychicznym. Organizm dziecka stale rosnąc wykazuje szczególnie duże zapotrzebowanie na składniki pokarmowe i wykazuje dużą wrażliwość na ich niedobór.
U dzieci w wieku przedszkolnym coraz częściej można zaobserwować problemy zdrowotne związane z nieodpowiednim odżywianiem. A są to m.in:
- nadwaga;
- niedożywienie;
- niedobór żelaza;
- próchnica zębów;
- zaparcia;
- alergia na pokarm.
Dieta przedszkolaka powinna obfitować przede wszystkim w produkty zbożowe. Jasne pieczywo powinno być podawane na zmianę z ciemnym, grahamkami, chlebem pełnoziarnistym. W diecie dziecka należy uwzględnić owoce i warzywa. Można, a nawet trzeba, dodawać je do każdego posiłku. Mięso i ryby dostarczają dziecku białka, witamin, minerałów i tłuszczy – to wszystko niezbędne składniki do prawidłowego rozwoju. Jeżeli chodzi o techniki sporządzania posiłków, głównie należy bazować na gotowaniu i pieczeniu, a rzadziej stosować smażenie i duszenie, ponieważ potrawy sporządzone tymi technikami zawierają większą ilość tłuszczu i są ciężej strawne. Bardzo ważna jest również sezonowość, którą należy rozumieć jako uwzględnianie w jadłospisie warzyw i owoców, które są dostępne w danej porze roku (truskawki, porzeczki, jagody, maliny, wiśnie, czereśnie, zielona sałata, szczypiorek, koperek itp.). W żywieniu dzieci należy unikać potraw bardzo słonych, kwaśnych i słodkich. Z dużym umiarem należy stosować rośliny strączkowe i kapustę, ponieważ są ciężkostrawne i wzdymające. Należy unikać ostrych przypraw, a zastępować je aromatycznymi warzywami (seler, pietruszka, koperek, szczypiorek). Podawanie dzieciom mocnej herbaty lub kawy naturalnej jest również niewskazane. Na apetyt dziecka ujemnie działają słodycze, dlatego ich ilość w żywieniu dzieci powinna być kontrolowana. Nie należy więc słodzić każdej potrawy i dawać cukierków przed głównym posiłkiem. Niekontrolowane spożycie słodyczy przez dzieci może również doprowadzić do próchnicy zębów.
Wyrabianie u dzieci zdrowych nawyków i zwyczajów żywieniowych można rozpocząć od zastosowania pewnych zasad:
- Kontroluj jakość i wielkość posiłków oraz porę jedzenia.
- Kupuj zdrowe produkty oraz te z dobrym składem.
- Wprowadzaj do diety dużo produktów mlecznych.
- Ograniczaj spożywanie przekąsek między posiłkami głównymi.
- Rozmawiaj z dzieckiem na temat zdrowego odżywiania, przekazuj same prawdziwe informacje.
- Zabieraj dziecko na zakupy, wychowuj świadomego konsumenta.
- Dawaj przykład swojemu dziecku- jedz zdrowo.
- Dbaj o aktywność fizyczną swojego dziecka.
- Sporządzaj posiłki razem z dzieckiem.
- Urozmaicaj posiłki. Zadbaj o to, aby wyglądały one kolorowo i ciekawie. Każdy posiłek należy celebrować.
Ważne jest, aby zwrócić uwagę na to, co na co dzień jemy. Relacje z jedzeniem kształtują się przez pierwsze lata życia dziecka. Zdrowe żywienie dzieci wpływa na wypracowanie prawidłowych nawyków żywieniowych, determinujących przyszłe wybory dziecka. Wykształcone zachowania żywieniowe wpłyną na to czy dziecko np. do obiadu nałoży sobie surówkę, czy wybierze owoc zamiast batona na deser.
ŹRÓDŁA:
1. https://dziecisawazne.pl/zdrowy-przedszkolak-co-dzieci-powinny-jesc-w-przedszkolu/ Lorenc E.
2. Jak zachęcić dziecko do zdrowego odżywiania? 7 sprawdzonych zasad, Hajkiewicz M., 2018.
3. https://parenting.pl/zdrowe-zywienie-przedszkolaka Szozda A.
4. Żywienie dzieci w wieku przedszkolnym, Gassen-Piekarska M., wyd. Mazowieckie Małe Przedszkola, 2011.